Super Bowl III: Η Υπόσχεση που έσωσε την AFL

13 χρόνια καριέρας. Σε αυτά, καταγράφονται τα εξής στοιχεία: 62 νίκες και 63 ήττες ως βασικός, 27.663 συνολικές γιάρδες, μόλις 50,1% σε ολοκληρωμένες πάσες, 173 touchdowns, 220 interceptions, quarterback βαθμός του 65,5%. Οι διακρίσεις μετριούνται στα δάχτυλα, με μία νίκη σε Super Bowl, στην οποία εκλέχτηκε και MVP, 2 συμμετοχές σε playoffs, 5 προτάσεις σε Pro Bowl, μία και μοναδική σε All Pro και τέλος, την εισαγωγή του στο Hall of Fame του NFL.

… Μισό λεπτό.

Εισαγωγή στο Hall of Fame;

     Πώς είναι δυνατόν ένα άτομο με τέτοια στατιστικά να προταθεί για το Πάνθεον του αμερικανικού ποδοσφαίρου, πόσο μάλλον να ενταχθεί κιόλας; Κι όμως, στο συγκεκριμένο πρόσωπο, τα νούμερα δε μαρτυρούσαν την ικανότητά του, αλλά ούτε και τη συνδρομή που είχε στη δομή του σημερινού NFL. Η μοναδική του κατάκτηση Super Bowl ήταν μία από τις σημαντικότερες της νεότερης ιστορίας του αθλήματος, ενώ όλα όσα την περιτριγύρισαν έχουν ειπωθεί τόσες φορές, που τελικά έγιναν μύθος. Βεβαίως, όσο η ιστορία απομακρύνεται από την πηγή, τόσο πιο δραματική γίνεται. Τα γεγονότα, ωστόσο, γύρω από το συγκεκριμένο quarterback είναι αληθινά και πολύτιμα, τόσο ώστε να του δώσουν το αβαντάζ στην ένταξή του το 1985. Τι έκανε που τον έχρισε τέτοιας αξίας;

     Πολύ απλά, ο Joe Namath έσωσε την ύπαρξη της περιφέρειας της AFL, προδρόμου της σημερινής AFC. Πώς το έκανε; Με τον ίδιο τρόπο που ζούσε όλη του τη ζωή: το δικό του.

   Η ημερομηνία έγραφε 9 Ιανουαρίου του 1969, τρεις μέρες πριν το Super Bowl III. Οι φιναλίστ είχαν ήδη αποκαλυφθεί για τον επερχόμενο τελικό, ο οποίος θα έπαιρνε μέρος στο Μαϊάμι, κι οι ομάδες απολάμβαναν το διαθέσιμο χρόνο τους μέχρι το μεγάλο θέαμα. Ο Namath ήταν επίτιμος προσκεκλημένος στο Miami Touchdown Club, για να του απονεμηθεί το βραβείο του Most Outstanding Football Player εκείνου του έτους. Οι δηλώσεις είχαν πάρει μέρος, τα άτομα ήδη σκορπίζονταν εδώ κι εκεί με σκοπό να συνεχίσουν το πάρτι, κι οι κάμερες είχαν κλείσει τα φώτα τους. Ο Namath κατέβαινε σιγά σιγά από το βάθρο, από όπου είχε δώσει έναν τυπικό λόγο, όταν πίσω στο βάθος ακούστηκε μια αναφώνηση:

«Έι, Namath, θα σας διαλύσουμε την Κυριακή!»

    Λόγια ενός υποστηρικτή μιας ομάδας γεμάτος αυτοπεποίθηση, που σπάνια σημαίνουν κάτι. Ο σημερινός, συνηθισμένος αθλητής τα ακούει, χαμογελάει λίγο, κι ίσως πει μια σαρκαστική ατάκα πριν συνεχίσει ακάθεκτος. Ο Broadway Joe, όπως τον αποκαλούσαν, δεν ήταν συνηθισμένος. Με το έμφυτο κουράγιο του, κι ίσως και με μία βοηθητική δόση από το αλκοόλ που έρεε στο αίμα του, κοίταξε στο βάθος κι ανταποκρίθηκε.

«Έχω νέα για εσένα, φίλε μου. Θα νικήσουμε το παιχνίδι. Το εγγυώμαι.»

     Εγγύηση. Ουσιαστικό. Δήλωση σε κάποιον ότι αναλαμβάνεις την υποχρέωση να πράξεις κάτι, ή διαβεβαιώνεις για μελλοντική εξέλιξη. Μια δέσμευση που δίδεται απλόχερα, κι από όλες τις πλευρές, στη σήμερον ημέρα, αλλά τότε ήταν κάτι που αποτελούσε κύρος και σπάνια συζητιόταν. Το να εγγυόσουν τη νίκη ενός αγώνα σήμαινε ότι ασφάλιζες την καριέρα σου με το αποτέλεσμα, έπαιζες την υπόληψή σου πάνω στην ικανότητα της ομάδας σου να φέρει εις πέρας την αποστολή. Ενάντια στον αντίπαλό του στο Super Bowl, δύσκολα κάποιος θα έβαζε τέτοια ρήτρα. Ενάντια στους Baltimore Colts του 1968, κανένας δε τολμούσε όχι μόνο να υποσχεθεί νίκη, αλλά θεωρείτο ύβρη να πλαισιωνόσουν στο ίδιο βάθρο με εκείνη την ομάδα· πόσο μάλλον αν ανήκες στην κατώτερη AFL.

vlcsnap-error682
“Εγγυώμαι ότι θα κερδίσουμε”. Μόνο ένας δημοσιογράφος της Miami Herald άκουσε τη δήλωση και τη δημοσίευσε στο τεύχος της επόμενης μέρας.

     Χωρίς υπερβολές της συγγραφέως, αλλά με γνώμονα την πεποίθηση των ειδικών του αθλήματος εκείνη την εποχή, οι Baltimore Colts έμεναν στη συλλογική γνώμη ως μία από τις καλύτερες ομάδες στην ιστορία που είχαν παίξει αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Το τρανό αυτό γκρουπ ήταν αποτέλεσμα της επιμελημένης κι αυστηρής προπονητικής σχολής του Don Shula, στον έκτο χρόνο της πρώτης του επαγγελματικής δουλειάς με ομάδα του NFL. Αντίθετα με τους μετέπειτα Miami Dolphins, τους οποίους ο Shula έπρεπε να αναδιοργανώσει για να χωρίσει τα ταλέντα από τη μετριότητα, οι Colts ήταν πλήρεις σε μελλοντικούς Hall of Fame παίκτες, από τον γιγάντιο Bubba Smith και τον αλύγιστο Mike Curtis, ως τον Tom Matte κι ένα από τα είδωλα της θέσης του tight end, John Mackey. Βεβαίως, το πρόσωπο του franchise των Colts αλλά και του NFL της δεκαετίας του ’60 δεν ήταν άλλο από το θρυλικό Johnny Unitas· ωστόσο, ο ίδιος έπαιξε δευτερεύον ρόλο στη θέση του quarterback. Λόγω πολυάριθμων τραυματισμών στο βετεράνο αθλητή, και χάρη σε έναν τραυματισμό που έπαθε στο χέρι στην pre-season, αντικαταστάθηκε από τον Earl Morrall, δωδεκαετή βετεράνο στη θέση του quarterback ο οποίος είχε παίξει με άλλες τέσσερεις ομάδες πριν τους Colts, τον οποίο ο Shula εκτιμούσε σε μεγάλο βαθμό. Το να αλλάζεις το βασικό σου quarterback σίγουρα δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα, και προπάντων θέτει συνήθως θεμέλια για αποτυχία. Ο Morrall όχι μόνο δεν απέτυχε, αλλά έκανε την καλύτερη σεζόν της καριέρας του, οδηγώντας τους Colts στο καλύτερο ρεκόρ τους ως τότε, των 13 νικών και μίας ήττας. Τα νούμερα στις δύο πλευρές του γηπέδου ήταν αστρονομικά: δεύτεροι σε πόντους στην επίθεση (402 συνολικά σε 13 παιχνίδια, που αντιστοιχούν σε 28,7 πόντους μέσο όρο), ενώ η άμυνα ήταν κάτι περισσότερο από εξαιρετική: μόλις 144 παθητικούς πόντους, 15 παθητικά touchdown και σύνολο 29 interceptions. Με τρία συνολικά shut outs στη regular season, τα playoffs θα ακολουθούσαν το ίδιο σενάριο, με τους Colts να εξευτελίζουν τη μοναδική ομάδα που τους είχε κερδίσει, τους Cleveland Browns, στον αγώνα του Conference Championship. Όταν το ρολόι έδειχνε 0:00, το κοντέρ έγραφε 34 – 0 υπέρ των Colts. Κι οι περισσότεροι ειδήμονες, στοιχήματος κι αναλυτές, περίμεναν να καταγράψουν τα ίδια νούμερα κι ενάντια στους Jets, αφού οι επίσημες αναφορές δήλωναν την ομάδα της Βαλτιμόρης ως φαβορί με δεκαοχτώ πόντους. Μάλιστα, ο Νorm Van Brocklin, πρώην παίκτης και προπονητής των Atlanta Falcons, εξευτελίζοντας καθαρά την AFL, δήλωσε ότι «αυτό θα είναι το πρώτο επαγγελματικό παιχνίδι του Joe Namath».

earl-morrall
O αντικατάστατης Earl Morrall στον ημιτελικό της NFL αποδεκάτισε τους απροετοίμαστους Cleveland Browns.

     Αντίθετα, η σεζόν των Jets ήταν ασταθής, εκνευριστική, και γεμάτη δυσάρεστες εκπλήξεις. Ο Namath ήταν η εικόνα κι η καθ’ ομοίωση της ομάδας στην οποία ήταν αρχηγός· η μία εβδομάδα του από τρία touchdown θα συνοδευόταν από την επόμενη που είχε 5 interceptions. Αυτό ήταν παράγοντας όχι τόσο της έλλειψης ικανότητας του quarterback, αλλά του άγχους που είχε να είναι ο κύριος παράγοντας στις νίκες, ενώ δε χρειαζόταν, αφού οι Jets, πέρα από ένα αποτελεσματικό running game, είχαν και μια στιβαρή άμυνα να τους βοηθάει. Παρόλη τη γκρίνια, την αρχική δυσπιστία των συμπαικτών και προπονητών του, αλλά και τις απόψεις των ειδικών, ο Namath κάθε άλλο παρά μετριόφρων ήταν, στις μέρες πριν το Super Bowl. Γελούσε με τις ανακηρύξεις των δημοσιογράφων, δήλωνε σε όποιον άκουγε ότι μπορούσαν και θα κέρδιζαν τον αγώνα και δε δίστασε να μειώσει τον Morrall, λέγοντας ότι μπορούσε να κατονομάσει πέντε quarterbacks της AFL που πίστευε ότι ήταν καλύτεροι από τον MVP του 1968. Λίγοι γνώριζαν, ωστόσο, ότι οι Jets πίστευαν στον ίδιο και τα λόγια του, αφού συμμερίζονταν την απογοήτευση και την οργή του ίδιου που ήταν τόσο υποτιμημένοι ως ομάδα, ειδικά μετά από την μάχη που είχαν δώσει με τους δεινούς Oakland Raiders στα ημιτελικά, η οποία ήταν ίσως η καλύτερη ομάδα που είχε να δείξει η AFL. Η εγγύησή του, εν τέλει, ήταν μια παρορμητική κίνηση της στιγμής, αλλά δεν έπαυε να είναι δήλωση της αυτοπεποίθησης που είχαν οι Jets ότι μπορούσαν να χειριστούν ό,τι θα έφερναν οι Colts στο γήπεδο.

     Το Super Bowl III ήταν ο παρθενικός τελικός που έφερνε τον ομώνυμο τίτλο, αλλά το μεσημέρι της δωδεκάτης Ιανουαρίου του 1969 παίζονταν περισσότερα από την κατάκτηση ενός τρόπαιου. Τα δύο προηγούμενα Super Bowl είχαν ως πρωταγωνιστές της NFL τους Green Bay Packers του Vince Lombardi, οι οποίοι αντιμετώπισαν τους Oakland Raiders και τους Kansas City Chiefs της AFL, αγώνες στους οποίους οι Packers υπερτέρησαν με διαφορά. Αντίθετα με την NFL, της οποίας η ιστορία ξεκινούσε από το μακρινό 1920, η περιφέρεια της AFL ήταν νεοσύστατη, με μόλις εννέα χρόνια ζωής. Χάρη στην παντοδυναμία των ομάδων της NFL, η ομοσπονδία είχε σκοπό, αμέσως μετά το Super Bowl III, να ξεκινήσει τις διαδικασίες απορρόφησης της αδύναμης, για πολλούς, AFL στην περιφέρεια της NFL, και να δημιουργήσουν μια ενιαία περιφέρεια. Εν ολίγοις, ο τελικός του Super Bowl κινδύνευε να χαθεί πριν καλά-καλά εδραιωθεί ως ιδέα στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο.
Μες στο κατάμεστο Miami Orange Bowl, οι New York Jets εισέρχονταν στον αγωνιστικό χώρο υπό τα βλέμματα 75.000 οπαδών που ανέμεναν να γίνουν «τροφή» για τους ασταμάτητους Baltimore Colts. Οι περίοδοι περνούσαν, κι όλοι όσοι έβλεπαν τον αγώνα παρέμεναν δύσπιστοι σε οτιδήποτε εξελισσόταν μπροστά στα μάτια τους. Οι Jets δεν ήταν πίσω στο σκορ. Οι Colts έχαναν με 16 πόντους στην τέταρτη περίοδο, και δεν είχαν βάλει ούτε ένα touchdown. Ο Morrall είχε ρίξει τρία interceptions, κι η είσοδος του Unitas στον αγώνα δεν έκανε τίποτα από το να συμβολίσει την απελπισία της Βαλτιμόρης, όταν ο ίδιος πέταξε ένα άλλο, κρίσιμο interception στην end zone. Η ομάδα που θεωρητικά έπρεπε να κάνει προπόνηση με τους αδύναμους αντιπροσώπους της AFL στεκόταν ανίκανη να αντιδράσει στο πλάνο του Joe Namath. Προς το τέλος της τέταρτης περιόδου, ο εκφωνητής του NBC Curt Gowdy, δήλωνε ξαφνιασμένος:

«Κι εδώ βλέπετε τον Joe Namath… όλοι πίστευαν ότι θα σκοτωνόταν σε αυτό τον αγώνα. Σκοτώνει τη Βαλτιμόρη, μέχρι στιγμής… Με το σκορ στο 16 – 7, μπορεί να γίνεστε μάρτυρες σε ένα από τα μεγαλύτερα upsets στην αθλητική ιστορία

2157889318001_4790429309001_4772618101001-vs
Eίπαν ότι δε μπορούσε να γίνει, αλλά στο τέλος, οι Jets πήραν τη μοίρα στα χέρια τους

   Με τη λήξη της περιόδου, οι Jets στέφονταν πρωταθλητές, με τους Colts να στέκονται σοκαρισμένοι στο γήπεδο. Ο Joe Namath δεν πάσαρε για κανένα touchdown, συμπλήρωσε μόλις 17 πάσες για 206 γιάρδες… κι εκλέχτηκε MVP. Η συνδρομή του Namath, για πρώτη φορά, δεν ήταν το χέρι ή η τόλμη του, αλλά η ολοκληρωτική του ηγετική παρουσία στον αγωνιστικό χώρο. Οι Jets ακολούθησαν ελάχιστες προπονητικές εντολες στον αγώνα, λειτουργώντας κάτω από τις οδηγίες του Namath, ο οποίος άλλαζε το play ανάλογα με ό,τι έβλεπε στη line of scrimmage. Για blitzes, κοντινές πάσες· για zone, δόση της μπάλας στους running backs Emerson Boozer και Matt Snell, με τον τελευταίο να σκοράρει και το μοναδικό touchdown για τους Jets εκείνη τη μέρα. Και θα ρωτήσετε, πώς μπορούσαν οι Jets να αφανίσουν τη φαινομενικά απόρθητη άμυνα των Colts, όταν κανείς δεν το είχε καταφέρει ως τότε; Η απάντηση είναι απλή. Το αμυντικό πλάνο που ακολουθούσαν οι Colts της zone defence ήταν κάτι που οι ομάδες της NFL δεν είχαν δει, και έτσι δε μπορούσαν να εμποδίσουν, αλλά στην AFL ήταν κάτι που ήταν πολύ πιο συνηθισμένο, κι οι Jets είχαν μπόλικη εμπειρία και γνώση για την αναχαίτησή του. Θυμηθείτε ότι, πριν το διαμελισμό των NFL και AFL στις AFC και NFC, οι περιφέρειες δεν έπαιζαν αγώνες μεταξύ τους, και συναντιόταν μόνο στον τελικό. Έτσι, ο Namath μπορούσε να αναγνωρίσει γρήγορα τη στάση των αμυντικών και να πράξει ανάλογα.

     Πριν τη νίκη των Cleveland Cavaliers απέναντι στους Golden State Warriors, την κατάκτηση του Euro 2004 από την Εθνική Ελλάδος και το νοκ άουτ του Mike Tyson από τον Buster Douglas, υπήρξαν οι New York Jets του Joe Namath. Η ένταξή του στο Hall of Fame πήρε υπόψιν τη μαεστρία με την οποία έδωσε στους Jets το πρώτο και μοναδικό, ως τώρα, Super Bowl. Αλλά στο τέλος, ο Namath έμεινε στη συλλογική μνήμη με την εγγύησή του, την ικανότητά του να φέρει εις πέρας ό,τι είχε τάξει και προπάντων τη σωτήρια νίκη για την απόδειξη της αξίας της AFL.

     Και το διάσημο, πλέον, μπρίο του ήταν εμφανές ακόμα κι αρκετά μετά το τέλος του αγώνα.

cf55fbd2451d7af6acc39d483c3b77d5

About The Author: Στεφανία Λ.

Οπαδός των St. Louis Rams από το 2004 και του αθλήματος, έπειτα από τυχαίο συμβάν. Με τα χρόνια, βρήκε λιμάνι στη Βαλτιμόρη και στους Ravens, αλλά θα θυμάται πάντα το 1999. Λάτρης των underdogs, των nail biting αγώνων, και παικτών που της γεμίζουν το μάτι. Μιλάει πολύ, λατρεύει την έρευνα και το ιδανικό της βράδυ πλαισιώνεται από ζεστή σοκολάτα και έναν καλό αγώνα ή mixtapes από το Κασετόφωνο. H αντικειμενικότητά της πηγαινοέρχεται ανά βδομάδα.