Η στάση του Kaepernick και η αξία της διαμαρτυρίας

Ο Colin Kaepernick έπραξε αυτό που πολλοί μαύροι Αμερικανοί περιμένουν από τους μαύρους συμπατριώτες τους που διαθέτουν ένα βάθρο να κάνουν – να διαμαρτυρηθεί. Επέλεξε να το κάνει αρνούμενος να σηκωθεί για την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ πριν από τον αγώνα της ομάδας του. Ήταν μια ήσυχη διαμαρτυρία η οποία όμως ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Δεν πρόκειται να σηκωθώ όρθιος για να δηλώσω περήφανος για τη σημαία μιας χώρας η οποία καταπιέζει μάυρους και έγχρωμους ανθρώπους. Για εμένα αυτό είναι κάτι μεγαλύτερο από το ποδόσφαιρο και θα ήταν εγωιστικό από μέρους μου να στρέψω το βλέμμα μου αλλού. Υπάρχουν πτώματα στους δρόμους και άνθρωποι που απομακρύνονται λαμβάνοντας άδεια με αποδοχές και την γλυτώνουν έχοντας διαπράξει φόνο» δήλωσε μετά το παιχνίδι ο Kaepernick. Πριν από μερικές εβδομάδες, oι Lebron James, Dwyane Wade, Chris Paul και Carmelo Anthony άνοιξαν την παρουσίαση των 2016 ESPY Awards με μια επίκληση για το τέλος της ένοπλης βίας και της φυλετικής στοχοποίησης (racial profiling). Οι βασικές διαφορές ανάμεσα στην κίνηση αυτή την τεσσάρων παικτών του NBA και εκείνη του Kaepernick είναι η ίδια η φύση τους (ο τρόπος διαμαρτυρίας) αλλά βέβαια και το μέγεθος των αθλητών στην κάθε περίπτωση. Οι προαναφερθείς σταρ του NBA έχουν κατακτήσει και διαθέτουν πληθώρα τίτλων και μεταλλίων, και η θέση τους στο άθλημά τους δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση. Από την άλλη, ο Kaepernick έχασε πέρυσι τη θέση του από έναν παίκτη που δεν ήταν αρκετά καλός για τους Jaguars σε μια ομάδα που τελείωσε τη σεζόν με ρεκόρ 5-11 και η οποία απέλυσε τον προπονητή της. Όταν λοιπόν ακόμη και η μετριοπαθής αυτή κίνηση των τεσσάρων σταρ του NBA δέχθηκε από μία μεριά του Αμερικανικού κοινού κριτική, ήταν αναμενόμενο, λόγω τόσο της φύσης της όσο και του κύρους του ίδιου ως παίκτη, η διαμαρτυρία του Kaepernick να δεχθεί πολύ περισσότερη. Κάποιοι έκαψαν τη φανέλα του υπό το άκουσμα του Star-Spangled Banner. Κάποιοι άλλοι υποστήριξαν ότι ο μη σεβασμός της σημαίας και του ύμνου δεν είναι ο σωστός τρόπος διαμαρτυρίας. Άλλοι αναρωτήθηκαν γιατί μισεί τους βετεράνους ή την ίδια την Αμερική ενώ ακόμη περισσότεροι αναρωτήθηκαν γιατί δεν μπορεί να ασχοληθεί απλά με το ποδόσφαιρο. Κάθε μία όμως από αυτές τις αντιδράσεις είναι λανθασμένη και κάποιες από αυτές ρατσιστικές. Αρχικά, είναι παράξενο να κατηγορείται κάποιος πως μισεί την Αμερική με βάση το ότι διαμαρτυρήθηκε, όταν η ιστορία της Αμερικής είναι σημαδεμένη από διαμαρτυρίες και οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή έχει επέλθει στη χώρα έγινε μετά από διαμαρτυρίες. Κάποιοι ίσως πιστεύουν πώς το Boston Tea Party είναι σετ τσαγιού της κούκλας Barbie. Όταν κάποιος διαμαρτύρεται για τον θάνατο χιλιάδων Αμερικανών, πώς είναι δυνατόν η πράξη του να θεωρείται μη- ή αντι-Αμερικανική; «Ναι, αλλά η πράξη του Kaepernick είναι προσβλητική προς τους βετεράνους» θα πει κανείς. Μα οι στρατιώτες δεν πολεμούν για κανένα τραγούδι και κανένα κομμάτι πανί, πολεμούν για ιδανικά όπως αυτά της ελευθερίας και της ισότητας τα οποία η συστημική καταπίεση συγκεκριμένων ομάδων του Αμερικανικού πληθυσμού προσβάλλει ουσιαστικά. Πολεμούν ακριβώς για το δικαίωμα οποιουδήποτε Αμερικανού να διαμαρτύρεται. Και φυσικά, η διαμαρτυρία του Kaepernick δεν αποκλείει κανέναν μαύρο, όσο έγινε για οποιονδήποτε άλλον έγινε και στη μνήμη μαύρων βετεράνων που έχουν χάσει τη ζωή τους από αυτήν ακριβώς την καταπίεση για την οποία διαμαρτύρεται (όπως, σε μια πρόσφατη περίπτωση, ο βετεράνος Anthony Hill). Όσο γι’ αυτούς που ισχυρίζονται ότι ο Kaepernick, ως ένας πλούσιος αθλητής, δεν θα έπρεπε να διαμαρτύρεται, αυτοί καταφέρνουν να εκφέρουν μια άποψη η οποία στην ουσία είναι ταυτόχρονα χλευαστική, περιπαικτική, ρατστιστική και αμαθής. Αυτοί μας λένε ότι παρά τις τεράστιες και φυσικά ακόμη υπαρκτές κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες της επί εκατονταετιών χρήσης των μαύρων ως βοοειδών, ο Kaepernick, επειδή κέρδισε το λαχείο και γεννήθηκε με ταλέντο, και είχε και την τύχη να καταφέρει να φτάσει να είναι πολυεκατομμυριούχος επαγγελματίας αθλητής θα έπρεπε να μην ασχολείται με την πραγματικότητα την οποία ζουν εκατομμύρια συμπολίτες του που μοιράζονται το ίδιο χρώμα με αυτόν. Ουσιαστικά, για όσους υποστηρίζουν το παραπάνω, ο Kaepernick έχει αποκτήσει χρήματα μέσα σε αυτό το σύστημα και άρα θα έπρεπε να έχει ανταλλάξει τη σιωπή του για αυτά. Μόνο κάποιος με μηδενική εμπάθεια θα μπορούσε να μην ενδιαφέρεται για τον συνάνθρωπό του επειδή ο τραπεζικός λογαριασμός του ίδιου έχει πολλά μηδενικά. Αλλά ακόμη και εντελώς αδιάφορος να είναι κανείς για τους άλλους, έχουμε δει πως φυσικά, σε μία κοινωνιά που την προωθεί συστημικά, η φυλετική στοχοποίηση είναι κάτι που αγγίζει και τους πλούσιους μαύρους αθλητές – θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει τον Thabo Sefolosha ή τον James Blake για να του το επιβεβαιώσουν. Επιπλέον, η ιδέα ότι ένας ποδοσφαιρικός αγώνας δεν είναι το κατάλληλο μέρος ή η στιγμή για να μιλήσει κανείς για τη φυλετική καταπίεση και την αστυνομική βία είναι ιδιαίτερα προνομιούχα και βλαβερή. Ένας μαύρος Αμερικανός δεν καλείται να επιλέξει πότε θα έρθει αντιμέτωπος με τον ρατσισμό ή την αστυνομική βία και είναι αν μη τι άλλο απάνθρωπο να επιμένει κανείς ότι έχει το δικαίωμα να επιλέγει το πότε μια συζήτηση για τον ρατσιμό τον αφορά. Είτε είναι κανείς δάσκαλος, είτε αθλητής είτε πολιτικός, αν είναι μαύρος δεν μπορεί να ξεφύγει από τις συχνά φονικές συνέπειες του ρατσισμού στην Αμερική. Ο Colin Kaepernick είναι μαύρος κάθε μέρα και κάθε ώρα της ζωής του και αυτό, τα λεφτά ή η φήμη του δεν μπορούν να το αλλάξουν. Είναι μαύρος παρότι «η μητέρα του είναι λευκή» και παρότι «μεγάλωσε σε οικογένεια λευκών» όπως ηλιθιωδώς σχολίασαν κάποιοι, λες και μπορεί, σαν να είναι επιλογή του, ένα ζευγάρι λευκών γονιών να μεγαλώσει ένα μαύρο παιδί ως λευκό – ή το αντίθετο. Λες και στα μάτια ενός ρατσιστή έχει σημασία αν μεγάλωσες με λευκούς γονείς ή αν δεν είσαι αρκετά σκουρόχρωμος. Πόσο λευκός είναι ο Barack Obama ή ο Malcolm X και με βάση ποιά κλίμακα; Φυσικά, το να μεγαλώσει ένας μαύρος άνθρωπος ανάμεσα σε λευκούς ανθρώπους είναι περισσότερο πιθανό να του επιτρέψει να δει ξεκάθαρα τις φυλετικές διαφορές στην Αμερική παρά να τις καλύψει, όπως καταλαβαίνει οποιοσδήποτε γνωρίζει την ιστορία και το έργο του W.E.B. Du Bois. Επιπλέον, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να προσδιορίσει την ταυτότητα ενός άλλου ανθρώπου από τη στιγμή που δεν μπορεί να διανοηθεί πώς είναι να ζει τη ζωή αυτού. Η αναφορά στην απόχρωση του μαύρου στο δέρμα του Kaepernick προβάλλοντας την ιδέα ότι είναι λιγότερο καταπιεσμένος από έναν πιο σκουρόχρωμο Αμερικανό είναι μια εντελώς αποτυχημένη ανταπάντηση που καταλήγει ουσιαστικά να είναι μια ξεκάθαρη επιβεβαίωση τον λεγομένων του. Ούτως ή άλλως το φυλετικό πρόβλημα στην Αμερική είναι μεγαλύτερο από οποιονδήποτε πολίτη της ξεχωριστά όπως και ο ίδιος δήλωσε. «Αυτή η στάση δεν ήταν για εμένα. Αυτή τη στάση δεν την πήρα επειδή νιώθω πως καταπιέζομαι με κάποιον τρόπο. Την πήρα επειδή βλέπω να συμβαίνουν πράγματα σε ανθρώπους που δεν έχουν φωνή, ανθρώπους που δεν έχουν ένα βάθρο να μιλήσουν και να ακουστούν και να επηρεάσουν προς μια αλλαγή. Είμαι σε θέση να κάνω ακριβώς αυτό και θα το κάνω για τους ανθρώπους που δεν μπορούν.» Εν τέλει, οι αντιδράσεις στην κίνηση του Kaepernick είναι πολλές αλλά φυσικά ελάχιστοι μιλούν επί της ουσίας και οι περισσότεροι επικεντρώνονται στην ίδια την κίνηση του Kaepernick. Η λευκή Αμερική ξέρει πάντα να ξεφεύγει από το θέμα. All lives matter, μάυρε, όχι μόνο η δική σου – είμαι σίγουρος πως όσοι απαντούν με αυτόν τον τρόπο στο κίνημα του Black Lives Matter χρησιμοποιούν την ίδια λογική παντού – θεωρούν δηλαδή πως κάποιος που αγωνίζεται π.χ. για τη διάσωση των τροπικών δασών δεν δίνει δεκάρα για τα υπόλοιπα δάση ή ότι η NFL δεν ενδιαφέρεται για τα υπόλοιπα είδη καρκίνων παρά μόνο για αυτόν του στήθους. Τι, όχι; Φυσικά ακόμα και το βάρος για το ότι κανείς δεν ασχολείται με την ουσία πέφτει στον Kaepernick ο οποίος θεωρείται πως τελικά δεν κατάφερε τίποτα διότι πιστεύεται πως το θέμα της αστυνομικής βίας και της φυλετικής καταπίεσης είναι ούτως ή άλλως ευρέως γνωστό. Από τη στιγμή όμως που στη χώρα ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αρνείται την αναγνώριση της ίδιας της ύπαρξης του προβλήματος, η διαμαρτυρία του Kaepernick συγκεκριμένα και του οποιουδήποτε γενικότερα όχι μόνο δεν είναι αχρείαστη αλλά θα έπρεπε να πραγματοποιείται πολύ πιο έντονα και πολύ πιο συχνά. Η κίνηση αυτή θα έπρεπε να επικροτείται πολύ περισσότερο επειδή προήλθε από έναν αθλητή του οποίου οι πρόσφατες επιδόσεις στο γήπεδο δεν είναι ικανές για να κατευνάσουν τα πνεύματα και να προκελέσουν μικρότερη αναστάτωση στην ομάδα. Και τίποτα δεν είναι χειρότερο στο NFL από το να προκαλείς αναστάτωση στην ομάδα σου όταν δεν είσαι αποδοτικός στο γήπεδο. Ο Ray Rice δεν είναι εκτός της λίγκας επειδή η δεύτερη ξαφνικά ευαισθητοποιήθηκε βλέποντάς τον στην κάμερα να χτυπά την τότε αρραβωνιαστικιά του αλλά επειδή τον είδαμε στις εντός γηπέδου κάμερες να σημείωνει μόλις 3.1 γιάρδες ανά προσπάθεια στη σεζόν του 2013. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Greg Hardy έπαιζε κανονικά πέρυσι και ο Rice όχι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κανείς δεν άγγιξε τον Adrian Peterson. Εν τέλει, όπως έχουμε δει τις τελευταίες μέρες, μέσα στον θόρυβο του αντιπερισπασμού που επιχειρούν τα mainstream media, γίνεται και συζήτηση επί του θέματος με πολλούς διάσημους, αθλητές και μη, να παίρνουν θέση για το ζήτημα. Το κοινό ακούει όσους έχουν φήμη και γι’ αυτό ακούει και τους αθλητές. Ο Kaepernick είναι άξιος συγχαρητηρίων όχι μόνο επειδή επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη φήμη του για να μιλήσει για το μεγαλύτερο κοινωνικό ζήτημα των ΗΠΑ αλλά και γιατί το έκανε ρισκάροντας την καριέρα του. Και για όσους πουν πως αυτό γίνεται εκ του ασφαλούς αφού έχει ήδη κερδίσει πολλά εκατομμύρια από το άθλημα, θα ήθελα να ξέρω πραγματικά πόσοι από εσάς θα κάνατε το ίδιο ρισκάροντας να αφήσετε στο τραπέζι πολλά ακόμη εκατομμύρια δολλάρια για να διαμαρτυρηθείτε για ένα κοινωνικό πρόβλημα πολύ μεγαλύτερο από εσάς. Στα λόγια όλοι έχουμε κουράγιο.

About The Author: pandawg