Γεννημένος την 11η Σεπτεμβρίου του 1924 στο Mission του Texas, ο Tom Landry έχει γράψει την δική του ιστορία στο άθλημα του football. Υπηρέτησε το άθλημα συνολικά για 39 χρόνια, δέκα χρόνια για λογαριασμό των New York Giants και 29 χρόνια για λογαριασμό των Dallas Cowboys. Οι 270 νίκες σε 454 παιχνίδια και οι δύο τίτλοι Super Bowl είναι μόνο οι αριθμοί για τον Thomas Wade Landry, όπως είναι και το πλήρες όνομά του. Με το ιδίαίτερο στυλ του, την εφευρετικότητά του αλλά και τις καινοτόμες ιδέες του αναβάθμισε το άθλημα του football, μιας και πολλά από τα σημερινά συστήματα και τακτικές οφείλονται στις πρωτοποριακές του ιδέες. Από το 1950 έως και το 1955, αγωνίστηκε σε διάφορες θέσεις όπως αυτή του Cornerback, του Punter, του Running back ακόμη και του Quarterback για λογαριασμό των New York Giants. Την μεγάλη καριέρα όμως την πραγματοποίησε ως προπονητής. Το 1960 οι Dallas Cowboys προσέλαβαν για head coach τον Tom Landry και έως το 1989 υπήρξαν η αρχή της δυναστείας των Cowboys. Για είκοσι συναπτά έτη η ομάδα του Dallas είχε θετικό πρόσημο νικών, πέντε παρουσίες σε Super Bowl και δύο κατακτήσεις Super Bowl. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί σας παρουσιάζουμε έναν από τους καλύτερους προπονητές στο άθλημα του football.
Από τα παιδικά του χρόνια ο Tom Landry ήταν λάτρης της τελειότητας. Οι ηγετικές του ικανότητες φάνηκαν από το σχολείο, καθώς στο Mission High School εκτός από άριστη βαθμολογία, ήταν και πρόεδρος της τάξης του. Προσπαθούσε να αριστεύσει στις σπουδές του αλλά και στον αθλητισμό, και συγκεκριμένα στο football. Αγωνίστηκε στην θέση του fullback για την ομάδα του γυμνασίου, όπου και την οδήγησε σε ένα 12-0 ρεκόρ στην τελευταία του χρονιά ώς μαθητής. Το 1944 όμως διέκοψε τις σπουδές του καθώς έλαβε μέρος στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Εκεί από τον Νοέμβριο του 1944 έως το Απρίλιο του 1945, συμμετείχε σε 30 αποστολές, επιβιώνοντας και από μια πτώση αεροπλάνου στο Βέλγιο. Η πορεία του όμως στον Αμερικάνικο στρατό διεκόπηκε μιας και απορρίφθηκε η προαγωγή του ως πρώτος υπολοχαγός.
Επέστρεψε στις σπουδές του το 1946 στο Πανεπιστήμιο του Texas, όπου και συνέχισε την αθλητική του σταδιοδρομία αγωνιζόμενος στις θέσεις του fullback και του quarterback, για την ομάδα των Longhorns. Το 1948 η ομάδα football του Texas κατέκτησε το Sugar Bowl και το 1949 κέρδισε το Orange Bowl. Το 1949, o Landry αποφοίτησε με πτυχίο στην διοίκηση επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο του Texas και τρία χρόνια αργότερα έλαβε ένα ακόμη πτυχίο, αυτό του μηχανολόγου μηχανικού από το Πανεπιστήμιο του Houston. Το 1946 οι New York Giants επέλεξαν στο draft τον Landry στον έβδομο γύρο, μια επιλογή που αποτελούσε “υποσχετική” για το μέλλον. Ο Landry αγωνίστηκε στην AAFC το 1949 για λογαριασμό των New York Yankees, ομάδα που στην συνέχεια συγχωνέυθηκε με τους New York Giants, για το νέο πρωτάθλημα του NFL.
Εκεί γνώρισε τον πρώτο μέντορα στην προπονητική, τον Steve Owen. Η ευφυΐα του Landry αλλά και οι ηγετικές του ικανότητες οδήγησαν τον προπονητή της ομάδας, σε μια από τις προπονήσεις της ομάδας να σηκώσει τον Landry να εξηγήσει αυτός το σύστημα της ομάδας για την άμυνα. Ο Landry εξήγησε με λεπτομέρεια τις κινήσεις που θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι συμαίκτες του αλλά και ο ίδιος κατά την διάρκεια του αγώνα, προμηνύοντας έτσι το μέλλον της καριέρας του. Το 1953 οι Giants ηττήθηκαν με 62-10 από τους Cleveland Browns. Η βαριά ήττα και η εικόνα της ομάδας απομάκρυνε τον Steve Owen από την θέση του προπονητή. Για δύο χρόνια ο Landry αποτέλεσε παίκτης-βοηθός προπονητή του Jim Lee Howell. Το 1954 επιλέχθηκε στην all-pro ομάδα του NFL. Η καριέρα του ώς αθλητής σταμάτησε το 1955, έχοντας συνολικά 32 interception σε 80 επίσημους αγώνες και δέκα recovered fumbles με τα δύο από αυτά να τα επιστρέφει για touchdown.
Το 1954 ο Landry διετέλεσε defensive coordinator για τους Giants, οι οποίοι είχαν για offensive coordinator τον Vince Lombardi. Δύο καρυφαίες προσωπικότητες οδηγούσαν τους Giants σε επιτυχίες. Η αμυντική λειτουργία των Giants ήταν εξαιρετική από το 1956 έως και το 1959. Ο Landry ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε την 4-3 αμυντική διάταξη, η οποία στην συνέχεια θα αποτελέσει την βασική στρατηγική σχεδόν για κάθε ομάδα του πρωταθλήματος του NFL. Αργότερα την εξέλιξε με το γνωστό μας Flex σύστημα. Η στρατηγική αντικατέστησε-εξέλιξε την άμυνα umbrella, στην οποία ουσιαστικά έξι αθλητές σχημάτιζαν σε ευθεία διάταξη μια γραμμή κρούσης στην αντίπαλη επίθεση. Στην διάταξη 4-3 παρέττασε τέσσερις lineman (DE, DE, DT και DT) και τρεις linebacker, με την καινοτομία να αποτελεί ο middle linebacker. Στα προηγούμενα συστήματα ο lineman βρισκόταν απέναντι στον center των αντιπάλων. Ο ίδιος ειχε δηλώσει ότι οι γνώσεις της μηχανικής από το πτυχίο που είχε λάβει από το Houston, ήταν αυτές που τον οδήγησαν σε αυτή την καινοτομία.
Οι Giants με τον Landry ως defensive coordinator είχαν ρεκόρ 33-14-1, δύο τίτλους στην Eastern Conference και ένα τίτλο NFL, το 1956. Συγκεκριμένα οι Giants επικράτησαν των Chicago Bears του George Halas με σκορ 47-7 το 1956, αλλά ηττήθηκαν από τους Baltimore Colts το 1958 και το 1959.
Το 1960, οι Dallas Cowboys τον προσέλαβαν για head coach, τον Tom Landry. Μια νέα εποχή ανατέλλει στο Dallas. Βέβαια κάθε αρχή και δύσκολη, έτσι και με τον Tom Landry ο οποίος την πρώτη του χρονιά δεν πέτυχε ούτε μια νίκη με τους Dallas Cowboys. Το 0-11-1 ρεκόρ ήταν απογοητευτικό, αλλά στην συνέχεια υπήρξε βελτίωση, αλλά η ομάδα παρέμεινε χωρίς θετικό πρόσημο νικών για αρκετά χρόνια. Αναλυτικά οι Cowboys είχαν διαδοχικά το 1961 4–9–1, το 1962 5–8–1, το 1963 4–10, το 1964 5–8–1 και το 1965 7-7 ρεκόρ. Η εμπιστοσύνη όμως στο πρόσωπο του Landry παρέμενε, καθώς παρά τις μέτριες χρονιές ο τότε ιδιοκτήτης της ομάδας Clint Murchison Jr. προσέφερε δεκαετές συμβόλαιο ανανέωσης το 1964, με το 13-38-3 ρεκόρ να αποτελεί απλά την αρχή της δυναστείας.
Αποδείχτηκε μια σοφή κίνηση, μιας και η σκληρή δουλειά και αφοσίωση του Landry θα έφερνε τίτλους στο Dallas. Το 1965 μάλιστα οι Cowboys έδειξαν σημεία βελτίωσης και πέτυχαν ρεκόρ 7-7. Μια πρωτοποριακή κίνηση από τον Landry ήταν η ανάλυση των επιθετικών συστημάτων των αντιπάλων, και αναλόγως να επιλέγει σύστημα για την αμυντική του διάταξη. Πρώτος στόχος βέβαια αποτέλεσε το “Run to Daylight” του μεγάλου αντιπάλου του, Vince Lombardi. Σε αυτό το επιθετικό πλάνο ο running back έτρεχε στο κενό χώρο που δημιουργούσε η OL. Ο Landry λοιπόν, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, στο 4-3 σύστημα μετέφερε τους δύο linemen από την line of scrimmage μετακινώντας τους αναλόγως με το τι έπραττε η αντίπαλη επίθεση. Η “Flex Defense” λοιπόν είχε τρια διαφορετικά συστήματα, το strong, weak και το tackle. Η καινοτομία λοιπόν ήταν η άμυνα πάνω στην run επίθεση του αντιπάλου, και ο διαφορετικός ρόλος του κάθε αμυντικού. Βέβαια ο Landry εφόσον τελειοποίησε τα συστήματα του στην άμυνα εφάρμοσε και τις αντίστοιχες επιθετικές καινοτομίες, όπως το σχήμα shotgun.
Οι συνεχόμενες αλλαγές πριν το snap μπέρδευαν τον αντίπαλο. Συγκεκριμένα είχε όλη την offensive line να κάθεται σε θέση για επίθεση, να σηκώνεται ώστε οι running back να αλλάξουν θέση χωρίς να γίνου αντιληπτοί από την άμυνα και θα ξανακάθονται κάτω για το snap. Ο χρόνος αντίδρασης του αντιπάλου ήταν περιορισμένος, με την επίθεση του Landry να είναι ένα βήμα πιο μπροστά και σαφώς με πιο γρήγορες αντιδράσεις. Το 1966 πέτυχαν δέκα νίκες και προκρίθηκαν έως τον τελικό του NFL πρωταθλήματος, με τον Landry να κατακτά το βραβείο του προπονητή της χρονιάς. Εκεί βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους Green Bay Packers του Lombardi και γνώρισαν την ήττα με σκορ 21-17.
Τα συστήματα του Landry ολοένα αυξανόντουσαν, με τις διαφοροποιήσεις να μπερδεύουν τους αντιπάλους. Στην επίθεση τα τρικ ήταν αρκετά, αλλα η άμυνα ακολουθούσε ένα πλάνο, αυτό της διάταξης 4-3. Ο Landry ήταν λάτρης της πειθαρχείας και της καλής προετοιμασίας της ομάδας. Για αυτό τον λόγο επένδυσε στο να ενισχύσει το προπονητικό team με τους καλύτερους προπoνητές φυσικής κατάστασης που υπήρχαν διαθέσιμοι εκείνη την εποχή. Ακόμη μια καινοτομία του Landry αποτέλεσε και το χτίσιμο της ομάδας, μιας και οι παίκτες που είχαν επιλεχθεί είχαν διαφορετική σωματοδομή από το συνηθισμένο, έως τότε, τρόπο. Οι επιλογές των Dave Manders, Rayfield Wright, Ralph Neely για την offensive line έγιναν καθαρά με το κριτήριο της δημιουργίας ενός απροσπέλαστυο τείχους.
Στην άμυνα επίσης στους linemen ο Landry έδωσε ύψος George Andrie, Jethro Pugh, και Ed Jones να είναι αισθητά ψηλότεροι από τον μέσο όρο των υπόλοιπων αθλητών. Σε συνέχεια των παραπάνω, το scouting κομμάτι υπό τις οδηγίες του Landry διέθετε ειδικούς προπονητές για κάθε θέση. Για παράδειγμα, είχε επιστρατεύσει διάφορους ποδοσφαιριστές (του Ευρωπαικού ποδοσφαίρου) ώστε να πλαισιώσουν τους placekicker και να βελτιώσουν τα χτυπήματα τους.
Η σωστή προετοιμασία, λοιπόν, και η καλή μελέτη του αντιπάλου έκαναν τον Landry εκτός από καινοτόμο, και νικητή. Οι Cowboys την χρονιά του 1970 ολοκλήρωσαν την regular season με 10-4 ρεκόρ και κατάφεραν και προκρίθηκαν στο Super Bowl V. Απέναντι στους Baltimore Colts όμως ηττήθηκαν, αλλά η ομάδα βρισκόταν σε γερές βάσεις ώστε στο μέλλον να πετύχει την μεγάλη νίκη.
Το 1971 ήταν η χρονιά στην οποία οι Cowboys κατέκτησαν το πρώτο τους τρόπαιο. Η regular season ολοκληρώθηκε με το εντυπωσιακό 11-3 ρεκόρ και στον τελικό βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους Miami Dolphins του Don Shula. Η άνετη επικράτηση με 24-3 έφερε ντελίριο χαράς στο Dallas. Εκείνη την χρονιά επίσης το άθλημα του football άρχισε να γίνεται και το πιο δημοφιλές άθλημα στην Αμερική. Η δεκαετία του 1970 ήταν αυτή που έδωσε και το προσωνύμιο “America’s Team” στην ομάδα των Cowboys. Ο Landry με τις τόσες καινοτομίες και την πειθαρχεία κατάφερε να μετατρέψει τους Cowboys από μια μέτρια ομάδα, σε ομάδα νικητών.
Ο προπονητής έμεινε γνωστός για το χαρακτηριστικό καπέλο που φορούσε συνεχώς αλλά και το στωικό βλέμμα που έδινε μια μοναδικότητα στο ύφος του. Όμως ο Landry είχε χαρακτηριστεί και ως “Plastic man” και “Computer face” ενώ ένα από τα ψευδώνυμα που είχαν βγάλει οι αθλητές του ήταν το Pope Landry I. Η συμπεριφορά του δεν ήταν η ίδια σε όλους τους αθλητές, μιας και είχε πολλά “αγαπημένα” παιδιά. Οι Bobby Lilly, Lee Roy Jordan, και φυσικά ο QB της ομάδας Roger Staubach είχαν ιδιαίτερη αντιμετώπιση από τον προπονητή τους, με τους υπόλοιπους απλά να αποτελούν απλά τα γρανάζια στην καλοκουρδισμένη του μηχανή.
Βέβαια η φιλοσοφία του τον ανάγκαζε να δουλεύει σκληρά για έναν μόνο σκοπό, την νίκη. Η δεκαετία του 1970 ήταν γεμάτη επιτυχίες για τους Cowboys, με την κάθε χρονιά να ολοκληρώνεται με θετικό ρεκόρ νικών. Οι Cowboys συμμετείχαν σε ακόμη τρία Super Bowl, κατακτώντας το ένα από αυτά. Αναλυτικά το 1975 στο Super Bowl X και το 1978 στο Super Bowl XIII ηττήθηκαν από τους Pittsburgh Steelers, αλλά το 1977 επικράτησαν των Denver Broncos στο Super Bowl XII, κατακτώντας το δεύτερο τρόπαιο στην ιστορία τους.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 όμως οι Cowboys δεν είχαν την ανάλογη πορεία στο πρωτάθλημα του NFL. Η ομάδα δεν μπορούσε να ακολουθήσει τον ίδιο ρυθμό και ο Landry πάσχιζε να βρει τρόπους να φέρει τους Cowboys πάλι στην κορυφή. Μάταια, όμως, καθώς το καλύτερο αποτέλεσμα ήταν ο τελικός της περιφέρειας NFC το 1981 και το 1983.
Μάλιστα τις τελευταίες τρεις χρονιές οι Cowboys τερμάτισαν την regular season με αρνητικό ρεκόρ νικών. Το 1989 ο Jerry Jones ανέλαβε την ομάδα και απέλυσε το δίδυμο των επιτυχιών, αυτό των Tom Landry και του General manager Tex Schramm. Ο Landry στον αποχαιρετισμό του λύγισε, και δάκρυσε στα αποδυτήρια της ομάδας. Ακόμη και ο σκληρός χαρακτήρας του Landry δεν μπορούσε να σταθεί δυνατός σε αυτό το αντίο. Βέβαια αποτέλεσε θύμα της φιλοσοφίας που ο ίδιος δίδαξε, ότι ο πρωταθλητισμός απαιτεί θυσίες. Το αντίο ήταν ένα από τα πιο δύσκολα στην ιστορία του αθλητισμού. Οι Cowboys θα αποκτούσαν καινούργιο προπονητή έπειτα από 29 έτη. Στο βιβλίο του Mark Ribowsky, “The Last Cowboy: A Life of Tom Landry”, αναφέρεται ότι η απόλυση στοίχισε τόσο πολύ στον Landry, η οποία του άλλαξε ακόμη και την ομάδα που υποστήριζε, δηλαδή τους Cowboys. Η γυναίκα του, Alicia Landry, έχει δηλώσει ότι εξαιτίας της άσχημης συμπεριφοράς του Jerry Jones, ο Landry έπειτα από το 1989 υποστήριζε την πρώτη του αγάπη, τους New York Giants.
Οι είκοσι συνεχόμενες χρονιές με θετικό πρόσημο νικών, οι 18 παρουσίες στα playoff, τα 13 πρωταθλήματα στην division, οι πέντε NFC τίτλοι και οι δύο τίτλοι Super Bowl ήταν η προσφορά του Landry στην ομάδα. Οι 270 νίκες σε 454 παιχνίδια έκαναν τον Tom Landry τον τρίτο πιο επιτυχημένο προπονητή πίσω από Don Shula και George Halas. Ο άνθρωπος συνώνυμο με τους Cowboys έγινε μέλος του Pro Football Hall of Fame το 1990. Η προσφορά του βέβαια δεν σταματά εκεί καθώς από τα χέρια του πέρασαν και άλλα μεγάλα ονόματα της προπονητικής όπως οι Mike Ditka, Dan Reeves, John Mackovic, Gene Stallings και Raymond Berry.
Έπειτα από μάχη με την λευκαιμία ο Landry απεβίωσε στις 12 Φεβρουαρίου του 2000.
Το football χρωστά πολλά σε αυτόν τον προπονητή, καθώς αφιέρωσε σχεδόν όλη του την ζωή με σκοπό να βελτιώσει, όχι μόνο τους Cowboys, αλλά το άθλημα γεικότερα. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του αθλήματος είναι και αυτή του Tom Landry.
