Αγωνιστικός χώρος
Αν και football, το παιχνίδι παίζεται κυρίως με τα χέρια. 11 παίχτες σε κάθε ομάδα, παλεύουν για να μεταφέρουν την μπάλα όσο πιο μακριά γίνεται στην αντίπαλη περιοχή. Ο Έλεγχος της θέσης της μπάλας στο γήπεδο (field position) είναι το ζητούμενο στον αγώνα τόσο για το σκοράρισμα όσο και για καλή άμυνα. Για αυτόν ακριβώς το λόγο το γήπεδο είναι διαβαθμισμένο και μοιάζει με έναν γιγάντιο χάρακα. Σε κάθε ομάδα ανήκει το μισό του γηπέδου και η endzone στην άκρη του μισού αυτού. Αυτή η endzone είναι ο χώρος που προφυλάσει η άμυνα της ομάδας και η αντίπαλη endzone ο στόχος της επίθεσης. Οι ενδείξεις στο γήπεδο, είναι ενδείξεις μήκους, δηλαδή της απόστασης κάθε σημείου από την πλησιέστερη endzone.
Όλο το γήπεδο έχει μήκος 120 γιάρδες, 10 η κάθε endzone και 100 το κομμάτι του γηπέδου ανάμεσα από αυτές.
Δράση
Ενώ σε άλλα αθλήματα η διεξαγωγή της επίθεσης περιορίζεται από τον χρόνο, στο football η επίθεση περιορίζεται από την απόσταση (συγκεκριμένα το μήκος). Κάθε ομάδα που αναλαμβάνει την κατοχή έχει 4 προσπάθειες (4 downs) να διανύσει σε μήκος συνολικά 10 γιάρδες προς την αντίπαλη περιοχή. Αν τα καταφέρει κερδίζει το δικαίωμα για άλλο ένα σετ 4 προσπαθειών (set of downs) με τις οποίες πρέπει να διανύσει άλλες 10 γιάρδες. Η ένδειξη της τηλεοπτικής κάλυψης 1&10 (first and ten), σημαίνει ότι η επίθεση είναι έτοιμη να παίξει το πρώτο down και η απόσταση που μένει για διανυθεί είναι 10 γιάρδες. Αν η φάση έχει κέρδος για την επίθεση πχ 3 γιάρδες, τότε η ένδειξη πριν την εκτέλεση του 2ου down θα είναι 2&7. Σε περίπτωση η επιτιθέμενη ομάδα ξοδέψει τα 4 down αλλά δεν καταφέρει να κερδίσει συνολικά 10 γιάρδες, η αντίπαλη ομάδα αναλαμβάνει την κατοχή από το σημείο που σταμάτησε το 4ο down.
Μία επίθεση σπάνια εκτελεί κανονικά το 4o down. Όπως έχει ήδη αναφερθεί το καλό field position είναι η βασική σκέψη στο μυαλό κάθε προπονητή όταν αυτός παίρνει τις αποφάσεις. Μία επίθεση που αποτυγχάνει να ανανεώσει το set of down της και βρίσκεται αρκετά μακριά από την αντίπαλη endzone (δηλαδή αρκετά κοντά στη δική της endzone) προτιμά να ξοδέψει το 4ο down για να απομακρύνει την μπάλα με punt, έτσι ώστε η αντίπαλη ομάδα να έχει μεγαλύτερη απόσταση να διανύσει για να σκοράρει. Στην περίπτωση που μία ομάδα βρίσκεται κοντά στην αντίπαλη περιοχή και έχοντας ξοδέχει 3 down δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει τις 10 ζητούμενες γιάρδες, τόσο εκτελεί field goal με σκοπό να πάρει 3 πόντους μιας και το ρίσκο να εκτελέσει το 4ο down είναι πολύ μεγάλο. Ουσιαστικά δηλαδή η επίθεση έχει 3 προσπάθειες να κερδίσει τις 10 γιάρδες, αν όχι επιστρέφει την κατοχή και έχουμε το λεγόμενο 3&Out. Κάθε κατοχή της επιτιθέμενης ομάδας, ένα σύνολο downs δηλαδή, λέγεται drive.
Κερδίζοντας Γιάρδες
Υπάρχουν δύο τρόποι μεταφοράς της μπάλας. Το παιχνίδι με πάσα (passing game) και το παιχνίδι με τρέξιμο (running game ή rushing).
Running game:
Θεωρείται ο πιο κλασικός και συντηρητικός τρόπος να κερδίσει κάποια ομάδα γιάρδες. Στηρίζεται στην προσπάθεια όλη της ομάδας και απαιτεί δύναμη και ταχύτητα. Ένα τυπικό running play ξεκινάει από τo snap. Την μπάλα παραλαμβάνει ο QB και την παραδίδει στον running back (σπάνια στο FB) για να την κουβαλήσει όσο πιο μακριά εκείνος μπορεί. Όταν κάποιος αμυντικός ρίξει το RB στο έδαφος και αυτός ακουμπήσει με οποιοδήποτε σημείο του σώματος -εκτός κάτω των αγκώνων και κάτω των γονάτων- ο διαιτητής σφυρίζει τη λήξη του play και τοποθετεί την μπάλα στο μήκος του γηπέδου που βρισκόταν αυτή όταν ο παίχτης ακούμπησε στο έδαφος. Από το σημείο αυτό ξεκινάει το επόμενο play. Ενώ ο RB είναι ο κύριος εκφραστής της επίθεσης, οι υπόλοιποι επιθετικοί παίχτες αναλαμβάνουν το μπλοκάρισμα των αμυντικών, ανοίγοντας διαδρόμους για τον RB. Αν ο Runner χάσει την μπάλα, όσο είναι ακόμα όρθιος (Fumbe), η μπάλα είναι ακόμα διεκδικήσιμη και υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής της κατοχής, στην περίπτωση που η μπάλα ανακτηθεί από την άμυνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν η άμυνα σταματήσει τον RB πιο πίσω από το σημείο που ξεκίνησε η επίθεση τότε η φάση σταματάει στο σημείο αυτό και η επίθεση όχι μόνο ξοδεύει ένα down αλλά μετά έχει και περισσότερες γιάρδες να διανύσει.
Passing game:
Αν και συγγενή αθλήματα το American Football διαφέρει από το Rugby σε ένα βασικό σημείο: Το Am. Football διαθέτει τη δυνατότητα σε κάθε play για μία μπροστινή πάσα. Ενώ οι πάσες προς τα πίσω είναι άπειρες, υπάρχει ο περιορισμός της μίας μπροστινής πάσας, η οποία όμως πρέπει να γίνεται πίσω από το σημείο απ’ όπου ξεκίνησε το play (line of scrimmage). Στο passing game η μπάλα δεν πρέπει να ακουμπήσει στο έδαφος. Όσο είναι στον αέρα, τόσο ο υποδοχέας (receiver) όσο και ο αμυντικός έχουν δικαίωμα να την πιάσουν. Στην περίπτωση που την πιάσει ο επιθετικός γίνεται αυτομάτως runner, δηλαδή συνεχίσει να τρέχει και ισχύουν πλέον οι κανόνες του run. Στην περίπτωση που την πιάσει ο αμυντικός έχουμε interception, δηλαδή αυτόματη αλλαγή κατοχής όπου ο αμυντικός έχει το δικαίωμα να τρέξει προς την άλλη κατεύθυνση, ώστε να κερδίσει όσες περισσότερες γιάρδες μπορεί ή ακόμα και να σκοράρει. Στην τελευταία περίπτωση να μην την πιάσει κανείς από τους δύο πριν αυτή καταλήξη στο έδαφος, η πάσα μένει ανολοκλήρωτη (incomplete pass), δηλαδή ξοδεύτηκε ένα down από την επίθεση αλλά δεν υπήρχε κέρδος σε γιάρδες και το επόμενο down ξεκινά από το ίδιο σημείο.
Penalties:
Οι διαιτητές πετάνε τις κίτρινες σημαίες, οι οποίες δηλώνουν την ύπαρξη παράβασης. Στην περίπτωση αυτή η ποινή (penalty) επιβάλλεται σε γιάρδες. Όταν η επίθεση δεχθεί penalties τότε υποχωρεί και όσες γιάρδες προβλέπει ο κανονισμός για την παράβαση, ενώ όταν η άμυνα δεχθεί πέναλτι η αντίπαλη επίθεση κερδίζει γιάρδες. Σε κάποιες περιπτώσεις ποινών για την άμυνα, η επίθεση ξεκινάει από την αρχή καινούργιο set of downs.
Σκοράρισμα:
Η επίθεση μπορεί να σκοράρει με δύο τρόπους:
- Field Goal (3 πόντοι): Όταν η επίθεση έχει φτάσει κοντά στην αντίπαλη endzone (FG range) και δε θέλει να ρισκάρει και να προσπαθήσει για Touchdown, ο Kicker αναλαμβάνει να κλοτσήσει την μπάλα μέσα από τα 2 αντίπαλα κάθετα γκολποστ, τα οποία βρίσκονται στο τέλος της endzone.
- Touchdown (6 πόντοι): Μεταφέροντας την μπάλα στην αντίπαλη endzone. Ένας παίχτης της επίθεσης ύστερα είτε από run, είτε από pass, έχει κατοχή μέσα στην endzone.
- Έξτρα πόντος (1 πόντος): Είναι μπόνους ενός βαθμού για τη σημείωση Touchdown. Η μπάλα στήνεται στις δύο γιάρδες και σε νεκρό χρόνο ο Kicker εκτελεί ένα mini FG.
- Two Point Conversion (2 πόντοι): Είναι μπόνους δύο βαθμών για τη σημείωση Touchdown. Η μπάλα στήνεται στις 2 γιάρδες από την endzone σε νεκρό χρόνο και η επίθεση αναλαμβάνει να ξαναβάλει ένα μίνι TD.
Η Άμυνα μπορεί να σκοράρει με ένα και μοναδικό τρόπο.
- Safety: Η περίπτωση που η άμυνα σταματήσει την επίθεση μέσα στην ίδια την endzone της επίθεσης. Το Safety είναι η μοναδική περίπτωση που η ομάδα που σκοράρει ανακτά την κατοχή αμέσως μετά.
Οι Ομάδες:
Το ρόστερ των ομάδων μετά την περίοδο προετοιμασίας έχει 53 παίχτες, από τους οποίους οι 46 μπορούν να είναι ενεργοί σε κάθε αγώνα. Ο λόγος που ο αριθμός είναι τόσο υψηλός όταν στο γήπεδο βρίσκονται μόλις 11 παίχτες από μία ομάδα είναι ότι υπάρχει διαχωρισμός των παιχτών σε αμυντικούς και επιθετικούς. Ο βαθμός εξειδίκευσης δηλαδή είναι αρκετά μεγάλος. Ελάχιστοι παίχτες είναι αυτοί που έχουν παίξει στη σύγχρονη ιστορία του αθλήματος τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση της ομάδας τους. Όταν η ομάδα έχει κατοχή τότε στο γήπεδο βρίσκεται η επίθεση και όταν δεν την έχει, η άμυνα. Το ένα κομμάτι είναι ανεξάρτητο του άλλου. Όταν εξελίσσεται η επίθεση, οι βασικοί επιθετικοί βρίσκονται στον αγωνιστικό χώρο, οι αναπληρωματικοί βρίσκονται κοντά στις πλαϊνές γραμμές όρθιοι ώστε να γίνονται γρήγορα οι αλλαγές και όλοι οι αμυντικοί παίρνουν ανάσες και οδηγίες στους πάγκους πίσω από τις πλαϊνές γραμμές. Οι «μονάδες» τις ομάδας (units) δεν είναι δύο (άμυνα και επίθεση) αλλά τρία. Για τις περιπτώσεις που αναμένεται να αλλάξει η κατοχή π.χ. Kicks ή Punts, υπάρχουν οι Special Teams, δηλαδή συνθέσεις επιθετικών παιχτών που σχηματίζουν εξειδικευμένα Units για κάθε περίσταση. Φυσικά και υπάρχουν 3 παίχτες που δεν παίζουν ούτε στην άμυνα, ούτε στην επίθεση και εμφανίζονται μόνο στα Specials Teams: ο Kicker, ο Punter και ο Long Snapper.
Οι προπονητές:
Ο Head Coach ή πρώτος προπονητής, έχει την ευθύνη και για τις 3 μονάδες της ομάδας (άμυνα, επίθεση και Special Teams). Υπό τον Head Coach στην ιεραρχία της ομάδας βρίσκονται οι δύο συντονιστές της άμυνας και της επίθεσης (Offensive Coordinator και Defensive Coordinator) καθώς επίσης και ο υπεύθυνος των Special Teams που δεν έχει τον τίτλο του Coordinator αλλά εκείνον του Coach. Κάτω από τους συντονιστές βρίσκονται οι προπονητές των θέσεων πχ Quarterbacks Coach ή Linebackers Coach. Οι προπονητές των θέσεων είναι υπεύθυνοι να παρακολουθούν στενά την πρόοδο όλων των αθλητών στη θέση αυτή και να αναφέρουν στους ανωτέρους τους. Οι συντονιστές συντονίζουν όλους τους προπονητές θέσεων που ανήκουν στο Unit τους. Δηλαδή ο QB coach θα αναφέρει στον OC και ο Linebackers στον DC. Η φύση του παιχνιδιού είναι τέτοια που κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, είναι αδύνατον για έναν, δύο ή ακόμα και τρεις προπονητές, να μπορούν να παρακολουθήσουν και να αξιολογήσουν όλους τους παίχτες. Επίσης κάθε θέση στο football απαιτεί διαφορετικό σωματότυπο, αφού υπάρχει τεράστια εξειδίκευση, έτσι είναι αδύνατον η προπόνηση να διεξαχθεί από λίγους προπονητές μιας και πρέπει να αξιολογηθούν 50+ παίχτες σε κάθε προπόνηση.
Ανάλογα με το βαθμό συνεργασίας και εμπιστοσύνης, ο HC ή οι δύο Coordinators (OC, DC) είναι υπεύθυνοι για την επιλογή στρατηγικής σε κάθε φάση (play calling). Ένας παίχτης στην άμυνα και ένας παίχτης στην επίθεση μπορούν να έχουν επικοινωνία με τον πάγκο. Στα κράνη των δύο αυτών παικτών, τα οποία φέρουν μία πράσινη κουκίδα στο πίσω μέρος για να ξεχωρίζουν, τοποθετείται ένας πομπός και ένα ακουστικό. Ο προπονητής λέει το σύστημα (play) που θα ακολουθήσει η ομάδα και ο παίχτης με τον πομπό το μεταφέρει στους υπόλοιπους. Σχεδόν πάντα αυτοί οι παίχτες είναι: ο QB στην επίθεση και ο MLB στην άμυνα. Συνήθως τους δίνεται η δυνατότητα αν κρίνουν ότι το σύστημα που τους δώθηκε δε θα έχει αποτέλεσμα, να το αλλάξουν την τελευταία στιγμή, την ώρα που είναι οι ομάδες παρατεταγμένες και έτοιμες για το snap. Οι αλλαγές αυτές λέγονται Audibles. Στα Special Teams φυσικά, δεν υπάρχει ακουστικό, αφού δεν διατηρούνται στον αγωνιστικό χώρο για δύο συνεχόμενες φάσεις, υπάρχουν μόνο σε περιπτώσεις αλλαγής κατοχής.
Το μεγαλύτερο όπλο ενός προπονητή είναι τα timeout και η δυνατότητα χρήσης τους. Κάθε ομάδα έχει 3 timeouts σε κάθε ημίχρονο. Χρησιμοποιώντας ένα timeout, ο προπονητής μπορεί να σταματήσει το χρόνο (κυρίως όταν τελειώνουν τα δύο ημίχρονα), όταν θέλει να παρέμβει πριν ξεκινήσει μία φάση για να αλλάξει το play και για να κάνει Challenge βάζοντας το timeout υποθήκη. Το Challenge είναι ο εξαναγκασμός του διαιτητή να ξαναδει μία φάση, την οποία ο προπονητής πιστεύει ότι δεν την έκρινε σωστά. Πετώντας την κόκκινη σημαία, ο προπονητής δηλώνει ότι κάνει challenge. Στη συνέχεια διακόπτεται το παιχνίδι, μεσολαβούν αρκετές διαφημίσεις (..) και αφού ο διαιτητής ελέγξει τη φάση από το προσωπικό τους monitor, λαμβάνει την τελική του απόφαση. Οι φάσεις που βλέπει ο διαιτητής είναι απλά πλάνα της τηλεοπτικής κάλυψης (αρκετά περισσότερες κάμερες πάντως από έναν αγώνα του δικού μας ποδοσφαίρου). Αν ο προπονητής δεν δικαιωθεί χάνει το timeout. Κάθε ομάδα δικαιούται 2 challenges και άμα τα κερδίσει και τα 2 έχει ένα εξτρά ακόμα. Αν ο προπονητής δεν έχει διαθέσιμα timeout δεν μπορεί να κάνει challenge.
Το Χρονόμετρο:
Ο αγώνας αποτελείται από 4 δεκαπεντάλεπτα (quarters) μετά από κάθε ένα οι ομάδες αλλάζουν πλευρές. Ενώ στο τέλος του 1ου και του 3ου δεκαπενταλέπτου, η ομάδα που έχει την κατοχή συνεχίζει να επιτίθεται από το σημείο που βρισκόταν, στο τέλος του ημιχρόνου η πρόοδος διαγράφεται και οι ομάδες ξαναρχίζουν το δεύτερο ημίχρονο με kick off. Το χρονόμετρο σταματάει στις εξής περιπτώσεις: Timeout, Σκοράρισμα, Σημαία, Incomplete pass, Spike και μετά το 2 minute warning του πρώτου ημιχρόνου σταματάει κάθε φορά που ένας παίχτης με κατοχή βγει εκτός των πλαϊνών γραμμών. Το ίδιο συμβαίνει και στο δεύτερο ημίχρονο αλλά στα 5 τελευταία λεπτά. Το «two minute warning» είναι ένα τεχνικό timeout στο τέλος κάθε ημιχρόνου, για να ξεκουραστούν οι ομάδες για τα κρίσιμα τελευταία λεπτά και να πάρουν οδηγίες. Μετά το two minute warning όλες οι φάσεις θεωρούνται κρίσιμες για την έκβαση του αγώνα και εξετάζονται από τους διαιτητές, γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχουν challenges σ’ αυτό το διάστημα του αγώνα. Τέλος, εκτός από το χρονόμετρο του αγώνα, υπάρχει και το χρονόμετρο της επίθεσης το οποίο είναι ανεξάρτητο και μετράει αντίστροφα 40 δευτερόλεπτα που είναι ο χρόνος εκδήλωσης του κάθε down.